(vrije vertaling video)
Slaap jij onrustig? Voel jij je geïrriteerd of humeurig? Vergeet je wel eens wat? Voel jij je overprikkeld en geïsoleerd? Geeft niets. We hebben dit allemaal wel eens meegemaakt. Je hebt gewoon even last van stress.
Stress is niet altijd slecht. Het kan handig zijn voor wat extra focus of energie, bijvoorbeeld wanneer je deelneemt aan een sportwedstrijd of wanneer je gaat spreken voor een groep mensen.
Maar wanneer je de stress constant aanwezig is in je leven, zoals velen van ons ervaren dag in en dag uit, dan heeft het daadwerkelijk effect op je brein.
Chronische stress, wanneer je overwerkt raakt of een constante conflict situatie thuis, kan de grote van je brein beïnvloeden, de samenstelling en de manier waarop het functioneert tot op gen niveau.
Stress begint bij de Hypothalamus Pituitary Adrenal Axis, HPA as, waar een serie interacties plaatsvindt tussen de endocriene klieren in de brein en de nier, wat de reactie van het lijf op stress aanstuurt.
Wanneer je brein een stress situatie signaleert, wordt de HPA as geactiveerd wat vervolgens de aanmaak van cortisol stimuleert waardoor je lichaam in staat is om snel en direct te reageren.
Maar een constante verhoogde aanmaak van cortisol over een langere periode veroorzaakt chaos in je brein. De chronische stress verhoogd bijvoorbeeld het activiteiten niveau en aantal neurologische verbanden die gemaakt worden in de amygdala, het angst centrum of beter gezegd daar waar alle emoties gekoppeld aan een ervaring worden gearchiveerd in je brein.
Terwijl de het cortisol niveau toeneemt, neemt de functionaliteit in je hippocampus, het deel van je brein geassocieerd met leren, herinneringen en stress controle, af. De hippocampus heeft invloed op de activiteiten vanuit de HPA as, dus wanneer zijn invloed afzwakt, neemt ook jouw vermogen om met stress om te gaan af.
Dat is niet alles helaas. Cortisol kan jouw brein letterlijk in formaat laten krimpen. Wanneer dit gebeurd kan het effect hebben door het verlies van synaptische verbanden tussen neuronen en het krimpen van jouw prefrontal cortex, daar waar gedrag gereguleerd wordt ten opzichte van concentratie, keuzes maken, oordelen en sociale interacties.
Het leidt ook tot minder aanmaak van nieuwe hersencellen door de hippocampus. Dit betekent dat chronische stress het voor jou steeds moeilijker kan maken om te leren en dingen te onthouden. Er kunnen uiteindelijk ook zeer serieuze psychische problemen ontstaan zoals depressie en uiteindelijk mogelijk zelfs Alzheimer.
Chronische stress kan uiteindelijk zelfs effect hebben op de DNA in jouw brein. Een experiment heeft laten zien dat de manier waarop een moeder rat zorgt voor haar jong een behoorlijke impact kan hebben op hoe het kind later in het leven reageert op stress.
De kinderen van een zeer zorgzame moeder hadden later minder last van stress omdat hun brein meer cortisol receptoren ontwikkelde, die zich vastklampen aan cortisol en werken als een airbag op de stress reactie. De kinderen van nalatige moeders hadden de tegenovergestelde reactie en werden zo meer gevoelig voor stress in hun leven.
Dit noemen we epigenetische veranderingen, wat betekent dat zij invloed hebben op welke gene zich uitten zonder dat het direct van invloed heeft op de genetische code. Deze veranderingen kunnen omgekeerd worden wanneer de rattenmoeders worden verwisseld.
Maar er is een verrassend resultaat. De epiginetische veranderingen veroorzaakt door 1 moeder rat werd overgedragen aan alle generaties na haar. Met andere woorden, het resultaat van haar acties werd erfelijk.
Het is niet allemaal slecht nieuws trouwens. Er zijn diverse manieren om het effect van cortisol op jouw gestreste brein terug te draaien. De meest krachtige manieren zijn beweging en ontspanning, door middel van diepe ademhalingen in het hier en nu terwijl je bewust en alert bent op jouw omgeving. Beide activiteiten verminderen je stress en vergroten de grootte van de hippocampus, en dus verbetert je geheugen.
Dus voel je niet terneergeslagen door de druk van alle dag. Neem controle over jouw stress niveau voordat de stress controle neemt over jou.